جزوه اصول و فنون مصاحبه
جزوه اصول و فنون مصاحبه. استاد غربانی ترم چهار
دوستان سلام جزوه اصول و فنون مصاحبه مربوط به امتحان پایان ترم که تقریبا به صورت سوال و جواب در آمده را لطفا در قسمت ادامه مطلب ملاحظه فرمائید .
متشکرم - فتحی
جزوه اصول و فنون مصاحبه. استاد غربانی ترم چهار
دوستان سلام جزوه اصول و فنون مصاحبه مربوط به امتحان پایان ترم که تقریبا به صورت سوال و جواب در آمده را لطفا در قسمت ادامه مطلب ملاحظه فرمائید .
متشکرم - فتحی
1- تعریفی از مصاحبه را بنویسید ؟ مصاحبه نوعی ارتباط فکری ، عقیدتی و اطلاعاتی است که بین مصاحبه شونده و مخاطبان از طریق یک واسطه یا ارتباط دهنده که همان خبرنگار یا مصاحبه کننده است برقرار میشود . ارتباط آن دوسویه و از عوامل درونی و بیرونی سازمان نیز کمک میگیرد.
2- اهمیت مصاحبه در میان انواع خبربیان کنید ؟
1- گفته های مصاحبه شونده داستان خبر را زنده تر نشان میدهد چنین به نظر میرسد که شخص طرف مصاحبه به سوال یک یک خوانندگان یا شنوندگان جواب میدهد و با آنها مذاکره میکند . برای آنکه مصاحبه کاملا طبیعی جلوه کند کوشش میکند مصاحبه را در محل کار یا خانه شخصی انجام دهد و همه محیط را در معرض دید بینندگان قرار دهد .
2- وقایعی که از زبان یک شخصیت معتبر و معروف بیان میشود همه اقداماتی که با موفقیت همراه بوده و یا به نحوی در اجتماع ایجاد سرو صدا کرده است در صورتیکه از زبان عاملان آن بیان شود بسیار جالب تر است .
3- مصاحبه در هر حال برای بینندگان ، شنوندگان و خوانندگان مفید و موثر است خواه این گفتگو برای مطلع کردن ایشان از یک واقعه یا دادن اطلاعات تکمیلی در باره آن واقعه و یا برای سرگرم کردن آنها باشد . بنابر این مصاحبه از انواع راههایی است که همیشه مطلوب و مورد نیاز مردم است .
3-مراحل آماده کردن مصاحبه را بیان کنید ؟
1- گرفتن وعده مصاحبه : هرگاه خبرنگار موضوع جالبی را پیدا کرد که برای آگاهی از آن به کمک یک شخصیت ملی یا بین المللی نیازمند است در وحله اول باید به فکر گرفتن وعده مصاحبه باشد . اگر چه بسیاری از شخصیتها آماده اند تا با خبرنگاران به بحث و گفتگو بپردازند اما گروه دیگری هستند که به جهات مختلف از این کار فرار میکنند و یا به آسانی تن به مصاحبه نمیدهند بنابر این از آغاز باید چنان رفتار کرد که گویی شخصیت مورد نظر موافق با برگزاری مصاحبه نیست و لازم است این آمادگی را در او بوجود آورد ، در مصاحبه باید علاوه بر لحن متین و مودبانه و انتخاب کلمات مناسب سوال خود را طوری مطرح کنیم که جواب طبیعی آن منفی نباشد. مثلا : اگر موقع درخواست ملاقات گفته شود ( آیا میل ندارید در باره ..... به سوال من جواب دهید ) چون سوال به طور منفی مطرح شده پاسخ آن نیز در بسیاری از اوقات منفی است بنابر این سوال باید طوری مطرح شود که طرف مقابل خواه ناخواه به دادن جواب مثبت کشیده شود به طور مثال ( من ..... خبرنگار تلویزیون هستم بینندگان ما خیلی علاقمند هستند که عقیده شما را در باره .... بدانند خواهشمندم وقتی را که برای شما مناسب است تعیین کنید تا برای مصاحبه مزاحم بشوم ) توجه کنید لحن خبرنگار در این مکالمه اگر چه مودبانه است ولی در عین حال جنبه عامرانه نیز دارد و به طرف گفتگو کمتر مجال میدهند که زیر بار مصاحبه برود .
2- تعیین موضوع : موضوع مصاحبه را باید شناخت، خبرنگار باید دقیقا بداند دنبال چه مطلبی است و از طرف مصاحبه چه انتظاری دارد اگر مصاحبه کننده نداند که از قبل چه چیزی مورد نظر است و از طرف مصاحبه این ناآگاهی و ابهامی را که در مغز او وجود دارد به طرف مصاحبه هدایت کند ، قطعا در کار توفیق نخواهد داشت و اطلاعات بدست آمده کلی ، مبهم و کم ارزش است .
3- مطالعه قبلی موضوع : مصاحبه کننده باید در باره موضوعی که خیال مصاحبه دارد از پیش مطالعه کافی داشته باشد این مطالعه اگر در مورد واقعه یا عملی است که طرف مصاحبه از آن آگاهی کافی دارد بسیار ساده است و کافی است به سوابق واقعه یا عمل در روزنامه ها یا پرونده آن رجوع شود تا اطلاعات مقدماتی لازم بدست آید اما اگر منظور از مصاحبه جلب نظرات و عقاید یک شخص در باره موضوع معینی است کار مطالعه دشوار تر است در این مورد نه تنها باید به سوابق امردر اسناد و مدارک ، روزنامه ها ، آرشیو ها و کتابهای موجود در این زمینه مراجعه کرد بلکه باید از افکار و عقاید صاحب نظران دیگر نیز در باره موضوع اطلاع حاصل کرد تا مصاحبه به نحو مطلوب برگزار گردد .هر گاه مصاحبه با مطالعه قبلی صورت گیرد این احساس در شخص بوجود می آید که مصاحبه کننده فرد مطلع ای است و شاید در بعضی از زمینه ها از خود مصاحبه شونده نیز اطلاعات بیشتر دارد . در این صورت وی به سخن گفتن تحریک و تشویق میشود ( مصاحبه شونده ) و آنچه را که در مواقع عادی و با مصاحبه کنندگان عادی حاضر به گفتن نیست با توضیح و توصیف مبسوط بیان میکند خبرنگاری که با آگاهی کامل از موضوع به مصاحبه میرود مانند یک قاضی زبردست است که متهمی را که محاکمه میکند ، او همه جوامع امر را از پیش میداند و هرگونه راه گریزی را بر متهم میبندد ، متهم یا وکیل او در مورد شخصیت طرف مصاحبه باید از تمام اطلاعات خود استفاده کند تا بتواند با دلایل قوی با قاضی ( مصاحبه کننده ) یا خبر نگار مقابله کند .
4- طرح سوالات قبل از مصاحبه : برای آنکه موضوع مصاحبه کاملا روشن باشد بهتر است خبرنگار از پیش سوالات خود را بطور دقیق تهیه کند البته هر مصاحبه ممکن است به مناسبت جوابهایی که داده میشود سوالات تازه ای مطرح شود ولی برای اینکه دامنه اینگونه سوالات که به متقاضای مصاحبه پیش می آید در ذهن خبرنگار که قبلا در باره آن فکر نکرده باشد کم شود میتوان در موقع طرح سوالات اولیه پاسخ های احتمالی که انتظار میرود چه مثبت و چه منفی در ذهن خود داشته باشد و از همان زمان سوالات دیگری را که با توجه به این جوابها ممکن است مطرح شود آماده کند. فرض کنید در یک کشوردر حال جنگ هستید و یک رویداد نظامی حساس اتفاق افتاده و منتهی به شکست یا عقب نشینی قوای کشور شده است بدیهی است که موضوع حساس و در آن شرایط جامعه آسیب پذیر است برای چنین مصاحبه ای احتمالا مقام نظامی که با او مصاحبه خواهیم کرد فرصت بسیار محدودی را برای آن در نظر گرفته و بدیهی است اگر از قبل چند سوال را دقیقا تنظیم نکنیم مصاحبه موفق نخواهد بود فرض کنید با استانداردی که تازه چند روز است برای استان حوزه ماموریت شما انتخاب شده است مصاحبه ای دارید فرصت این را داشتید که اطلاعات کافی در باره او کسب کنید اماهیچ اطلاعی از برنامه های آینده او ندارید .و ظاهرا سوالات چنین مصاحبه ای را نمیتوان از قبل تهیه کرد جز یک سوال کلی که برنامه های آینده شما چیست آنچه مسلم است یک خبرنگار با استعداد باید بتواند بدون استفاده از سوالات نوشته شده در مقابل خود مصاحبه ای را با موفقیت انجام دهد .
4- انواع سوالات را در مصاحبه نام ببرید ؟
سوالات در مصاحبه به دوصورت 1- سوالات کلی 2- سوالات جزعی میباشد .
5- کارکرد یا بازتابهای سوالهای کلی را بیان کنید ؟
1- سوالات کلی جواب کلی بدنبال دارد .
2- پاسخ کلی سبب طولانی شدن مصاحبه میشود .
3- سوالات کلی احتمالا به حجم زیاد اطلاعات منتهی میشودکه اطلاعات مهم درآن جای میگیرد و سوالات گم میشود.
4- در سوال کلی فرمان و کنترل مصاحبه در دست مصاحبه شونده است نه مصاحبه کننده .
5- طرح سوال کلی احتمالا محیط مصاحبه را گرم و صمیمانه تر میکند .
6- کارکرد یا بازتابهای سوالهای جزئی را بیان کنید ؟
1- مصاحبه شونده مجبور میشود به سوال پاسخ دهد .
2- سوال جزئی کنترل مصاحبه را در اختیار مصاحبه کننده قرار میدهد نه مصاحبه شونده .
3- در مصاحبه با سوال جزئی جریان مصاحبه سردتر و غیر صمیمانه تر است بنابر این خبرنگار برجسته باید برای دستیابی به اطلاعات کامل با توجه به شخصیت مصاحبه شونده ( کم حرف یا پر حرف ) باید از هر دو دسته سوال استفاده کند
4- مصاحبه کننده باید مصاحبه شونده را به پاسخ گویی تشویق کند نه اینکه مانند یک بازپرس عمل کند و او را نصبت به ادامه مصاحبه دلسرد کند . توصیه میشود که به هنگام سوالات به روند و روال مصاحبه فکر نکنیم به اینکه چقدر وقت دارد و چند سوالا میتوانیم بپرسیم فکر نکنیم .
1- 7- منظوراز صراحت پرسشهای خبر نگار چیست ؟ پرسشهای خبرنگار باید صریح و روشن باشد اگر سوالات وی مبهم نارسا و تاریک باشد مصاحبه شونده نیز جوابهایی درهمان حدود مبهم و نارسا خواهد داشت . برعکس هرچه سوال ساده تر و روشن تر باشد امکان فرار از دادن پاسخ صریح و قاطع دشوار است و مصاحجبه شونده ناچار میشود به آن جواب روشن بدهد .
2- 8- منظور از تنظیم پرسشهای مصاحبه کنند چیست ؟ مصاحبه کننده باید پرسشهایی که میکند یک نظم منطقی بوجود آورد یعنی با توجه به هدف سوالات خود را به نحوی تنظیم و مطرح نماید که همه آنها یا هر گروه از سوالها طرف مصاحبه را به سوی هدفی که تعیین شده هدایت کند بدیهی است که نظم پرسشها باید با توجه به پاسخهای احتمالی باشد که هنگام گفتگو داده میشود.
3- 9- منظور از در نظر گرفتن شخصیت طرف مصاحبه چیست ؟ مصاحبه شونده به اجزای مصاحبه کمک زیادی میکند و میتواند مصاحبه خوبی باشد . شناسایی مصاحبه شونده مستلزم دانستن نام دقیق او سمت فعلی و سمتهای گذشته او خواستها و علایق او ، روحیه و اخلاق مخصوصا نقاط ضعف یا مثبت او که ممکن است هنگام گفتگو برای به حرف وا داشتن وی کمک کند میباشد .
4- 10- منظور از اداره مصاحبه چیست ؟ اول با آغاز غیر مستقیم و دوم مبارزه با سکوت مصاحبه شونده میتوان مصاحبه را اداره نمود .
5- 11- در مبحث اداره مصاحبه آغاز غیر مستقیم را شرح دهید ؟ اغلب مصاحبه ها ایجاب میکند که به طور غیر مستقیم شروع شود یعنی مصاحبه کننده پیش از طرح کردن مطالب خود سخناتنی بگوید که از نظر آداب معاشرت پسندیده و لازم است بهتر است مصاحبه با سخنان گرم و صمیمانه آغاز شود بطوریکه رابطه عاطفی و دوستانه برای یک گفتگوی صمیمی ایجاد شود. که در این رابطه باید دو مورد را در نظر گرفت : 1- دقت در طرز رفتار و صحبت : متین بودن ، طرح سوالات عمقی ، اطلاع کافی در باره شخصیت مصاحبه شونده ، احاطه خبرنگار به موضوع مورد مصاحبه ، احترام گذاشتن، طرف را به دادن جوابهای صحیح و کافی وادار میکند ، برعکس بد صحبت کردن ، بی جا سخن گفتن ، بی اطلاعی از موضوع سبب میشود تا طرف مصاحبه بی اعتنا و بی میل شود و از دادن جوابهای کامل تفره رود . 2- جلب اعتماد مصاحبه شونده : خبر نگار باید با اشخاصی که به مناسبت شغل و مقامشان مراجعه زیادی دارند طرح دوستی بریزد و در این دوستی اعتماد وی اطمینان آنها را جلب کند خبر نگار باید ثابت کند طرف مشورت امین و درستکاری است در اینصورت میتواند از بسیاری از اخبار و اطلاعات زودتر از همکاران مطلع شوند . برای اینکه از طرف مصاحبه شونده یا خبر دهنده یا منبع اطلاعی جلب اعتماد شود لازم است که خبرنگار خود را محرم اسرار قرار دهد و در مواقعی که انتشار خبر به زیان طرف باشد از پخش آن خوداری کند.3- توجه به سخنان ناطق و یاداشت برداری : برای جلب اشتیاق و علاقه مصاحبه شونده خبرنگار بدقت به سخنان او گوش میدهد نباید طوری رفتار کند که نشان دهد سخنان طرف بی ارزش یا کم ارزش است . باید سعی کند در طول مصاحبه از تمام حرفهای او یاداشت برداری کند چون موجب خوشنودی مصاحبه شونده است .
6- 12- خبر نگار جهت جلب اعتماد مصاحبه شونده با چه اصولی روبرو میباشد ؟ در اینجا خبرنگار بادواصل متمایز روبرو است : 1- بدست آوردن اخبار و انتشار آن و 2- حفظ اسرار منبع خبر یعنی منتشر نکردن آن خبر . البته باید توجه داشت که موارد عدم انتشار اخبار محدود است و روزنامه نگاران در برخی از موارد خبر را بدون ذکر منبع منتشر میسازند .
13- در مبحث اداره مصاحبه ، مبارزه با سکوت مصاحبه شونده را شرح دهید ؟ از دو راه میتوان به این سکوت غلبه کرد :
1- تحریک مصاحبه شونده : به شیوه های گوناگونی یکی از محرکها بیان شایعاتی است که در حوزه فعالیت مصاحبه شونده است ، مسئولان همیشه در مقابل این شایعات واکنش نشان میدهند . بنابر این با بیان این جمله ( سکوت شما میتواند به شایعات بیشتری دامن بزند ) میتوان سکوت مصاحبه شونده را بشکند ویا خیلی مودبانه یکی از نقص های سازمانی خود را به او گوش زد کنیم .
2- تحریک شدید مصاحبه شونده در مواقع ضروری : یک نوع از این تحریک این است که اگر به سوالات من پاسخ ندهی آن را در روزنامه خواهم نوشت یا صحبتهای شما را پخش خواهیم کرد .
14- عواملی که باعث میشود مصاحبه شونده از دادن پاسخ به سوالها تفره برودرا بیان کنید؟
1- مصاحبه شونده تصور میکند حرف تازه ای برای گفتن ندارد .
2- مصاحبه شونده حرف تازه ای دارد اما تصور میکند حرف محرمانه است و باید ساکت بماند .
3- محافظه کاری یا ترس از عواقب مصاحبه او را وادار به فرار از مصاحبه میکند .
4- مصاحبه شونده خسته و عصبی است و در آن لحظه تمایلی به بحث و گفتگو ندارد .
5- مصاحبه شونده آنچه را میداند مهم میپندارد اما آنها را مطرح نمیکند .
6- 15- خصوصیات و ویژگیهای مصاحبه گر را بیان کنید؟
1- داشتن ذوق و استعداد نویسندگی و نداشتن دوشواری در انتخاب کلمات و ساختن جمله ها .
2- داشتن معلومات زیاد برای فضا سازی و شرح جزئیات .
3- تیز بینی و کنجکاوی
4- داشتن هوش بیشتر از هوشمندی متوسط جامعه
5- توانایی جوشش با طبقات مختلف مردم یعنی همانطور که با یک وزیر مصاحبه میکند و ارتباط برقرار میکند با مردم عادی کوچه و بازار نیز رابطه عاطفی قوطی بر قرار کند .
6- داشتن صبر و حوصله زیاد بطوریکه مصاحبه گر باید صبور باشد و قادر باشد زمانهای طولانی منتظر مصاحبه شونده باشد .
7- داشتن توانایی جسمی و روانی .
8- قدرت تفکر سریع .
9- داشتن عشق و علاقه به کار خبری به طوری که حادثه و غیره را به خاطر علاقه تحمل کند .
10-رعایت اصول اخلاقی مثلا اطلاعات خصوصی و محرمانه را نباید در هر موردی استفاده نمود و از چهار چوب خارج شد .
11- نداشتن خود بینی ، غرور و تکبر ، ساده لوحی ، تعصب فکری و تند خویی
12- داشتن توانایی در برقراری ارتباطی بیش از حد متوسط با همه به دلیل داشتن معلومات گسترده
13- داشتن حافظه ای قوی تا بتواند مطالب مهم و ضروری را حفظ کند .
16-انواع مصاحبه خبری را نام ببرید ؟
1- از نظر حلقه های ارتباطی
2- از نظر نوع ارتباط
3- از نظر محتوی
4- از نظر هدف ارتباط
5- از نظر نقش مصاحبه کننده
6- از نظر معنی ( مطالعه قبل از مصاحبه )
17- مصاحبه خبری از نظر حلقه های ارتباطی را بیان کنید ؟ به چهار نوع زیر اجرا میشود :
الف : مصاحبه فردی یک به یک : مصاحبه کننده و مصاحبه شونده هردو یک نفر هستند .
ب: مصاحبه فردی یک به چند : مصاحبه کننده یک نفر و مصاحبه شوندگان بیش از یک نفر باشند . مانند میز گردهای تلویزیونی مطبوعاتی و رادیویی .
ج : مصاحبه گروهی چند به یک : مصاحبه کنندگان بیش از یک نفر و مصاحبه شوندگان یک نفر هستند مانند مصاحبه های مطبوعاتی در رادیو و تلویزیون با رئیس جمهور .
د : مصاحبه گروهی چند به چند : مصاحبه کنندگان بیش از یک نفر و مصاحبه شوندگان نیز بیش از یک نفر هستند .
18- مصاحبه خبری از نظر نوع ارتباط را بیان کنید ؟
الف : مصاحبه رو در رو یا بدون واسطه : مصاحبه کننده با مصاحبه شونده در مقابل یکدیگر قرار گرفته و ارتباط چهره به چهره انجام می دهند .
ب : مصاحبه با واسطه : مصاحبه ای است که به صورت چهره به چهره انجام نمیشود بلکه از طریق یک وسیله ارتباطی چون تلفن انجام میشود .
19- مصاحبه خبری از نظر محتوی را بیان کنید ؟
الف : مصاحبه سطحی : مصاحبه ای که در آن موضوعات متعدد مورد گفتگو قرار میگیرد بدون آنکه به عمق یا ریشه مطلب پرداخته شود .
ب : مصاحبه عمقی : در اینگونه مصاحبه ها موضوعی خاص مطرح ، ریشه یابی و جزئیات آن شکافته میشود .
ج : مصاحبه یک موضوعی : مصاحبه ای است که فقط موضوع مطرح میشود مانند مصاحبه هایی که نظر مردم کوچه و بازار در باره یک موضوع جمع آوری میشود .
د : مصاحبه چند موضوعی : مصاحبه ای که در آن چند موضوع مورد سوالا و جواب قرار میگیرد .
20- مصاحبه خبری از نظر هدف ارتباط را شرح دهید ؟
الف : مصاحبه هدایت شده : مصاحبه ای که طی آن مصاحبه کننده و مصاحبه شونده در محدوده ای بسته و از قبل به توافق میرسند که فقط در باره موضوعاتی مشخص به صحبت بنشینند .
ب : مصاحبه آزاد یا باز : مصاحبه ای که دست مصاحبه کننده باز است تا درباره مسائل مختلف و دلخواه سوال کند .
21- مصاحبه خبری از نظر نقش مصاحبه کننده را توضیح دهید ؟
الف : مصاحبه به درخواست مصاحبه شونده : مصاحبه ای که تصمیم برگزاری آن از سوی مصاحبه شونده اتخاذ میشود و مصاحبه کننده آن را میپذیرد .
ب : مصاحبه به درخواست مصاحبه کننده : مصاحبه ای است که دعوت برای انجام آن از سوی مصاحبه کننده مطرح میشود .
22- در مصاحبه خبری مصاحبه از نظر معنی را شرح دهید ؟
الف : مصاحبه بدون مطالعه قبلی : مصاحبه ای است که مصاحبه کننده به دلیل محدودیت زمان یا دلایلی دیگر نتوانسته راجع به مصاحبه شونده و موضوع مصاحبه مطالعه و تحقیق نماید .
ب : مصاحبه با مطالعه قبلی : مصاحبه ای که در آن مصاحبه کننده توانسته است در باره مصاحبه شونده و موضوع مصاحبه مطالعه و تحقیق کند .
23- در مصاحبه خبری از نظر وسیله نهایی ارسال پیام چه میدانید ؟
الف : مصاحبه برای انتشار از وسایل ارتباط جمعی نوشتاری .
ب : مصاحبه برای انتشار از وسایل ارتباط جمعی شنیداری .
ج : مصاحبه برای وسایل ارتباط جمعی دیداری و شنیداری .
لازم به یاد آوری است که یک مصاحبه به صورت یک منشور چند وجهی است که میتواند چند ویژگی از دستاورد ها ی فوق را داشته باشد .
24- مصاحبه تلفنی را شرح دهید ؟
یک خبر نگار در مواردی ممکن است به مصاحبه های تلفنی بپردازد و به ندرت نیز امکان دارد مجبور به انجام مصاحبه بدون مطالعه قبلی شود که در اینجا دو نوع مصاحبه همراه با مصاحبه برای انتشار از وسایل ارتباط جمعی ، شنیداری و دیداری توضیح داده میشود :
مصاحبه تلفنی یا مصاحبه با واسطه : در مواردی که ممکن است موضوع و محتوی مصاحبه و تعداد سوالات و همچنین کمی فرصت روزنامه نگار ایجاب کند که بجای ملاقات مستقیم با مصاحبه شونده از یک واسطه مانند تلفن استفاده کند . استفاده از این روش در مصاحبه مزایا و معایبی دارد:
مزایای مصاحبه تلفنی : 1- در شرایطی که خبر نگار زمان کافی در اختیار ندارد و زمان در کارهای خبری مهمترین و با ارزش ترین مسئله ای است که خبر نگار باید آن را در نظر بگیرد . در واقع تلفن این امکان را میدهد که بتوانیم برای دسترسی به اطراعات آن هم در کمترین زمان ممکن به آن متوسل شویم . 2- کاهش هزینه ها : مصاحبه تلفنی مقدار زیادی در هزینه های جاری مثل حمل و نقل ، هزینه عکس که با کمترین هزینه میشود خبر را کسب و به اطلاع مخاطب رساند 3- نداشتن قطع و وصلهای مصاحبه حضوری : مصاحبه های تلفنی مثل مصاحبه های حضوری قطع نمیشود در مصاحبه های معمولی بخصوص با مسئولین ممکن است چندین بار قطع و ادامه گفتگو و مصاحبه تکرار شود .که این امر میتواند به سیر انجام یک مصاحبه خوب لطمه بزند وبه مصاحبه شونده امکان تفره رفتن از پاسخگویی را بدهد . 4- آغاز سریع مصاحبه و ادامه بی وقفه آن : یکی از محاسن مصاحبه تلفنی یک آغاز سریع است چرا که در مصاحبه رو در رو در شروع مقداری از زمان صرف گفتگوهای حاشیه ای میشود . 5- سرعت زیاد در ایجاد ارتباط : مصاحبه های تلفنی سرعت زیادی در ایجاد ارتباط دارند . 6- ایجاد تماس با منابعی که بدلیل کمبود وقت امکان مصاحبه رو در رو نیست و یا اینکه مدتی طولانی باید در انتظار ماند و این انتظار تازگی و جذابیت خبر و مطلب را از میان ببرد . 7- مصاحبه تلفنی برای گرفتن پاسخهای کوتاه بهترین وسیله است . 8- زمانی که خبر نگار برای تکمیل یک گزارش خبری یا مقاله نیاز به برقراری تماس با منبع خبری جدا را دارد تلفن بهترین وسیله است .
معایب مصاحبه تلفنی : 1- مصاحبه شونده این قدرت را دارد هر زمان که مایل باشد مصاحبه را قطع کند . 2- مصاحبه کننده نباید به گونه ای سوالات را مطرح کند که موجب ناراحتی مصاحبه شونده شود به همین علت یک روحیه محافظه کاری بر مصاحبه کننده مسلط میشود . 3- مصاحبه کننده کنترلی بر برگذاری یا انجام مصاحبه ندارد و خبر نار یا مصاحبه کننده نمیتواند این فرصت ارتباطی دوسویه را حفظ کند . 4- در مصاحبه های تلفنی ارتباط عاطفی انسانی بر قرار نمیشود . 5- از امکانات ارتباط غیر کلامی در مصاحبه های تلفنی استفاده نمیشود . 6- مصاحبه تلفنی نمتوند جایگزین خوبی برای مصاحبه های حضوری شود و در مصاحبه های بسیار مهم و پیچیده و بغرنج اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی کاربرد ندارد.
25- نکاتی که برای انجام یک مصاحبه موفق تلفنی باید در نظر بگیریم را شرح دهید؟
1- مودب و محناط باشیم تا موجب ناراحتی مصاحبه شونده نشویم .
2- مصاحبه شونده را زیاد نپیچانید و او را دچار مشکل نسازید . توجه داشته باشید که از طریق تلفن نمیتوان انتظار گرفتن اطلاعات کلی و مهم را داشت .
26- مصاحبه بدون مطالعه قبلی را شرح دهید ؟
مطالعه و تحقیق در باره مصاحبه شونده و موضوع مصاحبه در برخی از مصاحبه ها ضرورتی ندارد مثلا وقتی بخواهید مصاحبه ای با یک راننده تاکسی در باره شغل ، تجربه و خاطرات خوش و ناخوش و مشکلات او داشته باشید و در مجموع هدف شما این باشد که قضیه را بیشتر اساسی نگاه کنید تا ادراکی کافی است به تکنیک مصاحبه با یک فرد معمولی آشنا باشید و بدون مطالعه و تحقیق قبلی مصاحبه موفق انجام دهید . در واقع در این مورد نیز شما دارای انبوهی از اطلاعات قبلی هستید ولی این اطلاعات را نه از آرشیو شخصی بلکه از دیده ها و شنیده ها و تجربه های خود طی سالهایی که از تاکسی استفاده میکردید بدست آورده اید وحتی ممکن است در شرایط اقتصادی یا سیاسی خاص بطور اتفاقی با مسئولی برخورد کرده و به هر طریق با امکان یک مصاحبه مواجه شوید در اینجا ضمن آنکه تحقیق و مطالعه قبلی بسیار ضروری است . انجام آن عملا به دلیل نداشتن وقت ممکن نیست حال باید دید که در اینگونه موارد برای مصاحبه آن راننده تاکسی با مصاحبه با آن مقام مسئول اقتصادی یا سیاسی چه باید کرد . اتکای سوالات بر شش عنصر خبر یکی از بهترین راه حل هاست ، به جای آنکه از زاویه شش عنصر از خودتان سوال کنید ، از مصاحبه شونده پرسش کنید میدانیم که خبر نوشتن قبل از هر چیز از خود سوال کردن است و توجه به عناصر شش گانه خبر ( چه کسی ، چه چیزی ، چه موقع ، کجا ، چرا ، چگونه ) میتواند سوالی را که خبر نگار از خود باید بپرسد مشخص کند . حال در موارد مربوط به مصاحبه های بدون مطالعه و تحقیق قبلی خبر نگار باید این سوالات را از مصاحبه شونده پرس و جو کند . برخی از مواقع ممکن است مصاحبه بدون مطالعه قبلی مربوط به طرحهای عمرانی یا عملیات پروژه های صنعتی باشد در این گونه موارد از فرمول ( آرمه ) استفاده میکنیم . فرمول آرمه مخفف کلمات ( آغاز ، راه حل ، موانع ، هدف ) میباشد . کلمه ( آ ) نشانگر آغاز عملیات و آغاز طرح است . کلمه ( ر ) همان روش اجراست . کلمه ( م ) موانع و مشکلاتی که در اجرای طرح وجود دارد . کلمه ( ه ) هدفهایی که در طرح مورد نظر است .
